حذف 
به طور کلی ویسکوزنیه یا گرانروی به میزان غلظت مایعات گفته میشود. حال گرانروی در روغن موتور خودرو، با توجه به شرایط گوناگون میتواند میزان متغیری داشته باشد. به عنوان مثال در مناطق سرد سیر لازم است که گرانروی روغن موتور از میزان پایین تری به نسبت مناطق گرم سیر باشد. با ما همراه باشید تا در ادامه نگاه مختصری به نقش روغن موتور داشته باشیم و بعد به توضیح کامل گرانروی و راهنمای خرید روغن موتور بپردازیم.
نقش روغن موتور در خودرو
- کاهش اصطکاک بین قطعات فلزی موتور
موتور از تعدادی قطعه متحرک ساخته شده است که مسلما میتوان نیروی اصطکاک را در بین آنها متصور شد. هرجا که اصطکاک هست، گرما هم هست. روغن موتور، اصطکاک بین قطعات فلزی را از بین می‌برد تا گرمای ناشی از آن، موتور را داغ نکند و مانع ساییدگی قطعات گردد. لازم به ذکر است که تعمیر و تعویض قطعات ساییده شده در موتور هزینه سنگینی دارد و بهتر است که از رسیدن به این نقطه جلوگیری شود؛ بنابراین پیشنهاد میکنیم که از یک روغن موتور مناسب استفاده کنید تادر هزینه‌های خود صرفه‌جویی نمایید.
- گرما را از چرخه احتراق دور می‌کند
موتور با تولید انفجارهای کنترل شده یا احتراق درون سیلندرها کار می‌کند. حال اگر گرمای ناشی از اصطکاک به این انفجارهای کنترل‌شده اضافه شود، موتور خودرو مشکل پیدا خواهد کرد پس بهتر است که از روغن موتور استفاده گردد؛ روغن موتور مانند عایق از رسیدن گرما به این چرخه جلوگیری می‌کند.
- مواد جانبی را جذب می‌کند
در فرایند احتراق مواد ناخواسته‌ای مانند اسیدها و اکسید سیلیکون تولید می‌شوند که اگر وارد سایر قسمت‌های موتور شوند، به آن آسیب وارد خواهند کرد؛ روغن موتور مانند یک آهنربا این مواد را جذب می‌کند و به‌حالت تعلیق درمی‌آورد تا مانع آسیب دیدن موتور شود.
- زنگ زدگی را به حداقل می‌رساند
در فرایند احتراق، سوخت باید با هوا که حاوی اکسیژن است مخلوط شود؛ اکسیژن باعث خوردگی و زنگ زدن فلزات میشود. از آنجایی که نمی‌توانیم مانع رسیدن هوا به موتور شویم، با استفاده از روغن موتور می‌توانیم اثرات اکسید کنندگی آن را به حداقل برسانیم.
ویسکوزیته یا گرانروی روغن موتور
ویسکوزیته یا گرانروی به غلیظ یا رقیق بودن یک مایع گفته میشود؛ برای مثال، ویسکوزیته عسل بالا و ویسکوزیته آب آشامیدنی پایین است. برای اینکه موتور خودرو عملکرد بهتری داشته باشد، باید از روغن موتور با ویسکوزیته مناسب با شرایط آب و هوایی و منطقه خود استفاده کنید. بر این اساس رتبه‌بندی SAE را داریم که از یک سری اعداد برای نشان دادن درجه ویسکوزیته استفاده می‌کند. در ادامه به توضیح این معیار رتبه‌بندی خواهیم پرداخت.
رتبه‌بندی SAE و ویسکوزیته روغن موتور
SAE مخفف انجمن مهندسان خودرو (Society of Automotive Engineers) میباشد که برای رتبه‌بندی SAE از اعداد 0 تا 60 برای تعیین درجه ویسکوزیته روغن موتور استفاده میشود. اعداد 0 تا 25 مناسب هوای سرد و زمستانی است و اعداد 30 تا 60 برای هوای گرم و تابستانی هستند. با توجه به این اعداد، روغن موتور را به دو نوع سینگل گرید و مولتی گرید تقسیم می‌کنند.
روغن موتور سینگل گرید
اگر کد مربوط به ویسکوزیته فقط یک عدد داشته باشد (برای مثال SAE 30)، یعنی این روغن درجه ویسکوزیته چهار فصل را ندارد و فقط در هوای سرد یا گرم آزمایش شده است. اگر از 0 تا 25 باشد فقط در هوای سرد و اگر از 30 تا 60 باشد، فقط در دمای جوش موتور یعنی 100 سانتی‌گراد آزمایش شده است. روغن موتورهای سینگل گرید، فقط مخصوص یک شرایط آب و هوایی هستند و از محبوبیت چندانی از جانب مشتریان و کارشناسان خودرو ندارند.
روغن موتور مولتی گرید
بیشتر روغن‌های امروزی مولتی گرید هستند و برای هر چهار فصل مناسب‌اند. این روغن موتورها را با یک سری افزودنی‌های پلیمری تولید می‌کنند که با استفاده از آن، مجبور نیستیم در زمستان از یک نوع روغن و در تابستان از نوع دیگری استفاده کنیم. در روغن موتورهای مولتی گرید، از دو عدد و یک حرف W که حرف اول Winter یعنی زمستان است استفاده می‌کنند ( مانند 5W-30)؛ عدد کنار W درجه ویسکوزیته روغن را در دماهای سرد نشان می‌دهد و عدد دوم نشان دهنده این است که اگر دمای موتور به بالاترین دما یعنی دمای 100 سانتی‌گراد (212 درجه فارنهایت) برسد، درجه ویسکوزیته این روغن موتور از عدد مزبور بالاتر نخواهد رفت.
بیایید با یک مثال این موضوع را بررسی کنیم. فرض کنیم روی بطری روغن موتور اعداد 5W-30 را می‌بینید؛ در اینجا 5 نشان دهنده درجه ویسکوزیته در دمای پایین و 30 نشان دهنده این است که درجه ویسکوزیته این روغن در بالاترین دما از 30 بیشتر نخواهد شد.
به یاد داشته باشید که اگر در مناطق سردسیر زندگی می‌کنید، هرچه عدد کنار W پایین‌تر باشد، موتور اتومبیل‌تان سریع‌تر راه اندازی میشود. بنابراین روغن موتور با درجه 5 برایتان بهتر از روغن موتور با درجه 10 است؛ دلیلش این است که روغن با ویسکوزیته پایین‌تر، رقیق‌تر است و در چنین دماهایی، سریع‌تر بین اجزای موتور جریان می‌یابد. به این ترتیب، زمان خشک کار کردن موتور کوتاه‌تر و درنتیجه سایش قطعات آن کمتر میشود. از سوی دیگر، عدد 30 به معنای آن است که وقتی موتور کاملا گرم شد، روغن همچنان غلظت مناسبی دارد و زیادی رقیق نیست. به یاد داشته باشید که در مناطق گرمسیر، بهتر است عدد دوم بالاتر باشد.
فاصله بین این دو عدد هرچه بیشتر باشد یعنی در ترکیبات آن روغن موتور مواد پلیمری بیشتری به کار رفته است که ممکن است با رسوبات موجود در روغن موتور ترکیب شوند. این موضوع ممکن است مشکلاتی را برای موتور خودرو به وجود آورد.
متداول‌ترین روغن موتور از نظر ویسکوزیته
معمول‌ترین نوع روغن موتور 10W-40 است؛ استفاده از این روغن موتور در هوای گرم تابستان سبب میشود که روغن به اجزای داخلی موتور در دمای بالا بچسبد و از ساییدگی ناشی از تماس اجزای فلزی متحرک موتور به یکدیگر جلوگیری به عمل آید.
حال که با استاندارد های روغن موتور آشنا شدید میتوانید روغن موتور مناسب خود را از میان محصولات شرکت آلمانی آدینول در لینک زیر انتخاب کنید.
استانداردهای روغن موتور
دو استاندارد مهم که روی بطری روغن موتور درج میشود، یکی شاخص API (موسسه نفت آمریکا) و دیگری ACEA (انجمن خودروسازان اروپا) است که همه روغن موتورهای باکیفیت باید این دو استاندارد را داشته باشند.
استاندارد API
این شاخص از دو حرف S برای بنزین و C برای دیزل استفاده می‌کند. البته بیشتر روغن‌های امروزی هر دو را با هم دارند. درکنارS، حروف الفبا از A تا N و درکنار C، حروف الفبا از A تا J را قرار می‌دهند. هرچه حروف الفبا بالاتر می‌رود، کیفیت روغن موتور نیز بهتر خواهد بود؛ یعنی برای موتور بنزینی کیفیت روغن با شاخص SA کمتر از SN است و برای موتور دیزلی، کیفیت روغن با شاخص CA کمتر از CJ است.
استاندارد ACEA
این استاندارد، معادل اروپایی استانداردAPI اما دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر است که از A برای موتورهای بنزینی، از B برای موتورهای دیزلی و از C برای خودروهای سازگار با کاتالیست یا با SAPS (خاکسترسولفاته، فسفر و گوگرد) پایین استفاده می‌کند.
بخوانید: استاندارد های روغن موتور
انواع روغن موتور براساس نوع تولید
روغن موتورها از نظر نوع تولید به سه دسته مهم تقسیم می‌شوند. امروزه با پیشرفت مهندسی خودرو، روغن موتورهای بسیار کارآمدتری به بازار عرضه شده‌اند. سه نوع اصلی روغن موتور عبارت‌اند از:
روغن موتور تمام سنتتیک
این نوع روغن موتور به طور کامل در آزمایشگاه و با مواد شیمیایی تولید میشود. ازآنجا که این روغن سبب میشود تا موتور با بالاترین توانی که دارد، کار کند و عملکردی بهینه داشته باشد، مسلما راندمان مصرف سوخت خودرو را افزایش خواهد داد. نکته مهم این است که روغن موتور دیرتر کارآیی خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین مجبور نیستید که زود به زود آن را عوض کنید. اگر قبلا به ازای هر 5 هزار کیلومتر باید روغن را تعویض می‌کردید، با این روغن شاید تا بیش از 11 هزار کیلومتر هم نیازی به تعویض روغن نداشته باشید. جنبه منفی این روغن موتور فقط گران‌تر بودن آن نسبت به سایر روغن‌هاست؛ البته ممکن است برای برخی از وسایل نقلیه مناسب نباشد و باعث لغزندگی بیش از حد اجزای متحرک موتور شود.
روغن موتور نیمه سنتتیک
روغن موتور نیمه سنتتیک، ترکیبی از روغن موتور معمولی و روغن سنتتیک است. این روغن از اجزای متحرک موتور به خوبی محافظت می‌کند و بسیار بهتر از روغن موتور مینرال (معدنی) است؛ با این حال همه مزایای روغن موتور تمام سنتتیک را ندارد. با این روغن، حداقل 10 دقیقه پس از استارت باید صبر کنید تا موتور گرم شود. یک مزیت اقتصادی این خودرو این است که از نظر قیمتی، این روغن موتور به اندازه روغن تمام سنتتیک گران نیست.
گاهی ممکن است روی بطری‌های روغن نیمه سنتتیک، به‌جای Semi synthetic عبارت synthetic blend نیز نوشته شود.
روغن موتور معمولی
پایه این روغن موتور نفت خام است و از ترکیب روغن‌های پایه، هیدروکربن‌ها، پلی اینترنال الفین و پلی آلفا و آلفین‌ها تولید میشود. شاخص رتبه‌بندی SAE این روغنها 10W-40 و 15W-40 است. این روغن موتور از سایر روغنها ارزان‌تر است و ابتدایی‌ترین معیارهای محافظت از موتور را رعایت می‌کند. بیشتر برای خودروهایی که موتور آنها طراحی ساده‌ای دارد یا برای آب‌بندی موتور خودروی صفر مناسب است. این روغن نمی‌تواند در سرمای شدید به طور کامل از موتور محافظت کند و در دمای بسیار بالا هم کارآیی خود را سریع‌تر از دست می‌دهد. علاوه بر آن، باید تقریبا هر 4000 کیلومتر یک بار روغن را تعویض کنید که واقعا به‌صرفه نیست.
مقدار روغن مصرفی خودروها
لازم به ذکر است که حجم روغن موتور برای انواع خودرو متفاوت است؛ برای مثال، مقدار روغن موتور مصرفی برای انواع پراید 3.5 لیتر، پژو 206 حدود 3.75 لیتر و سمند 4.5 لیتر روغن مصرف می‌کنند. البته این مقدار ممکن است با توجه به تعویض فیلتر روغن (فیلتری که روغن را تصفیه و ناخالصی‌‌های آن را جدا می‌کند)، نوع موتور و برخی عوامل دیگر تغییر کند. به عنوان مثال، برای پراید بعد از تعویض فیلتر روغن به 3.5 لیتر و قبل از آن به 3 لیتر روغن نیاز دارید. به طور کلی بعد از تعویض فیلتر نیم لیتر روغن بیشتری باید بریزید.
از دست ندهید: نحوه تعویض فیلتر روغن موتور