حذف 
همه ما میدانیم که یکی از مهم ترین بخش ها خودرو، سیستم ترمز آن میباشد. از همین رو باید به حداقل اطلاعات در این زمینه اگاه باشیم تا بتوانیم با تشخیص درست در هزینه ها و سلامت جانمان تشخیص درست دهیم.
با ما همراه باشید تا با تشخیص علائم خرابی دیسک ترمز زمان صحیح تعویض این قطعه را دقیق تر حدس بزنیم. اما قبل از رفتن به سراغ این موضوعات، ابتدا یک تعریف ساده از دیسک ترمز و اجزای دیسک ترمز را با شما در میان میگذاریم.
دیسک ترمز
سیستم ترمز خودرو یکی از سیستم های اصلی هر اتومبیلی میباشد که باید پیوسته به عملکرد درست و دقیق آن دقت کرد. در حالت کلی میتوان سیستم ترمز را یک سیستم متشکل از بخش های پدال ترمز، لنت های ترمز، سیلندر اصلی، تقویت کننده یا بوستر ترمز، ترمز کاسه ای، ترمز دیسکی، شیر تناسبی ترمز و ترمز دستی دانست. سیستم های ترمز کاسه ای و دیسکی به اجزای منحصر به فردی از سیستم ترمز گفته میشود که جهت کم کردن سرعت خودرو و توقف کامل آن کمک میکنند.
نام دیگر دیسک ترمز، دیسک چرخ است و با توجه محل قرار گیری آن که ما بین چرخ‌ها و لنت ترمز است ظاهری دایره‌ای شکل دارد. این قطعه را از جنس آلومینیوم، فولاد، چدن یا آهن می‌سازند و لنت ترمز با ایجاد اصطکاک بر روی آنها به کمتر شدن سرعت یا توقف کامل اتومبیل کمک میکنند. دیسک را توسط چند پیچ به قسمت مربوط به خود بسته‌اند که این کار به سادگی صورت گرفته است. همچنین از دیگر قطعات به کار رفته در این بخش میتوان به کالیپر ترمز و سیلندر اصلی اشاره کرد.
بخوانید: علت صدا دادن لنت ترمز
اجزاء سیستم ترمز خودرو
تعدادی از اجزای خودرو که مربوط به سیستم ترمزهای دیسکی هستند در طول مدت عمر خودرو نیاز به تعویض خواهند داشت که از جمله آنها میتوان به لنت ها، کالیپرها و دیسک های ترمز اشاره کرد. مزیت ترمز های دیسکی در این است که طول عمر بیشتری نسبت به ترمز های کاسه ای دارند که دلیل آن تنظیم خودکار دیسک ها و تمیز بودن این سیستم میباشد.
قطعه دیگری از سیستم ترمز خودرو کالیپر است؛ قطعه ای ثابت از یک مجموعه ترمز دیسکی که بخشی از دیسک را احاطه میکند و حامل لنت های ترمز است. دیگر وظیفه کالیپر نگهداری اجزای هیدرولیکی سیستم ترمز است تا در زمان ترمز گیری باعث درگیر شدن لنت ها با دیسک شود.
چرخه عمر ترمز های دیسکی و اجزای آن، مثل سایر قطعات خودرو نامحدود نمیباشد و بنا به کارکرد خودرو و نگهداری از آن، در فواصل زمانی مشخصی نیاز به تغییر خواهد داشت.
چه زمانی باید دیسک های ترمز را تعویض کنم
به طور کلی، ترمز های یک خودرو در حدود 40،000 تا 60،000 کیلومتر کارکرد دارند، البته لازم به ذکر است که طول عمر قطعات ترمز به شیوه رانندگی و نگهداری خودرو بستگی دارد و عدد گفته شده میتواند کمتر یا بیشتر شود. نکته دیگر در این رابطه کیفیت قطعات مورد استفاده در خودرو است که با طول عمر این قطعات و کارکرد موثرشان ارتباط مستقیم دارد.
دیسک ترمز یکی از اجزایی است که نیاز به تعویض خواهد داشت. لازم به ذکر است که با هر بار تعویض لنت های ترمز، دیسک ها را نیز باید کنترل کرد تا سیستم ترمز به طور کامل تعمیر شده باشد. در شرایط رانندگی ایده آل، باید هر 50،000 کیلومتر یکبار لنت های ترمز را تعویض کرد. البته ناگفته نماند که مکانیک ها از لنت های کاملاً ساییده شده با تنها بیست و پنج هزار کیلومتر کارکرد نیز خبر میدهند؛ در حالی که لنت ترمز خودرو برخی دیگر از افراد در 70،000 کیلومتر به ساییدگی کامل میرسند تا نیاز به تعویض داشته باشد.
چقدر از دیسک های ترمز خودرو خود راضی هستید؟
میزان فشار روی ترمز های خودرو یک عامل مهم در تعیین مدت ماندگاری لنت ها میباشد. اینکه چه مدت طول میکشد تا سایش لنت ها و دیسک را تشخیص دهید و آنها را تعویض کنید، تعیین کننده طول عمر دیسک خودرو شماست.
لنت های ترمز معمولاً دارای نشانگر سایش داخلی هستند، به این معنی که تشخیص زمان تعویض لنت دشوار نیست. اگر لنت ها به اندازه کافی ساییده نشده بودند، نشانگر را روی دیسک بکشید. با شنیدن صدای جیر جیر بلند از ناحیه ترمز های خودرو باید از فرا رسیدن زمان تعویض لنت ها مطلع شوید و اقدام متناسب را انجام دهید. به یاد داشته باشید که اگر از زمان استاندارد تعویض لنت و دیسک ها گذشته باشد و ترمز های خودرو صدا دهد، نیاز به تعویض لنت ها و دیسک ها میباشد.
بهترین زمان برای تعویض دیسک ترمز
دیسک های ترمز معمولا عمری طولانی دارند اما نباید به امید دیر خراب شدنشان از چک کردن آن غافل شوید. براساس تجربه میتوان گفت که دیسک‌ها دو برابر لنت‌های ترمز عمر میکنند؛ پس در این فواصل باید آنها را چک کنید تا از سلامت قطعات مطمئن شوید. در نظر داشته باشید که اگر به مدت طولانی با لنت ترمز مشکل‌دار رانندگی کنید، خسارت‌های زیادی به دیسک وارد خواهد شد و زمان تعویض دیسک ترمز جلو میافتد.
حال این سوال مطرح میشود که اگر دیسک دچار مشکل شود چه اتفاقی میافتد؟ در صورت خرابی این قطعه که ممکن است نازک شده یا دچار انحنا شده باشد، گرمای ایجاد شده از اصطکاک ترمز نمیتواند از دیسک خارج شود و این قطعه داغ میشود تا در نتیجه مشکلاتی در ترمزگیری به وجود آید و دردسرهای بزرگی ایجاد شود. علائم خرابی دیسک ترمز عبارتند از:
علائم خرابی دیسک
علائم دیسک های فرسوده عبارتند از:
- زنگ زدگی شدید دیسک
- ایجاد شدن شیار روی دیسک
- افتادن خط بر روی سطح دیسک
- احساس لرزه و یا صدای غیر معمول در زمان ترمزگیری
مشاهده هر یک از موارد فوق بیانگر رسیدن زمان تعویض دیسک ترمز میباشد و بایستی به کارشناس مربوطه مراجعه نمایید.
بخوانید: عوامل خرابی لنت ترمز
علائم خرابی کالیبر های دیسک ترمز
کالیپرهای خودرو یکی از مهمترین اجزای سیستم ترمز هستند که در زمان ترمز گیری به متوقف شدن خودرو کمک میکنند. کالیپر ترمز مانند گیره روی دیسک قرار میگیرد و عملکرد اصلی آن متوقف کردن چرخش چرخ ها هنگام گرفتن ترمز است.
مشکلاتی که برای کالیپرها ممکن است به وجود بیاید عبارتند از
- کثیف شدن آنها
- زنگ زدگی
- آلوده شدن این قطعات
- خراب شدن آب بندهای آنها و وجود نشتی که هر یک نیاز به تعمیر خواهند داشت.
هزینه تعویض دیسک ترمز
تعویض دیسک ترمز میتواند چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان هزینه در برداشته باشد که شامل هزینه های دیگر یا هزینه دستمزد مکانیک نیست. به یاد داشته باشید که این یک تخمین است و برای قیمت دقیق هر تعمیر خودرو، باید با یک مکانیک صحبت کنید. به خاطر داشته باشید، اگر دیسک فرسوده را جایگزین کنید، احتمالاً لنت های دو طرف اتومبیل را نیز باید تعویض نمایید؛ بسته به اینکه چطور سیستم ترمز خود را به طور کلی نگهداری کرده اید، ممکن است تعمیرات دیگری نیز نیاز داشته باشید.
مراحل تعویض دیسک ترمز
انجام مراحل تعویض دیسک ترمز بسیار ساده است اما میتوان آن را یک فرایند طولانی دانست که زمان و انرژی بسیاری را از شما میگیرد و ممکن است که از روی خستگی اشتباهی مرتکب شوید و در نهایت آن را اشتباه انجام دهید. امنیت ترمز از مهمترین فاکتورهای امنیت سرنشینان خودرو و خود وسیله نقلیه است. بنابراین هیچ دلیلی وجود ندارد که برای انجام کارهای مربوط به سیستم ترمز، بی توجه باشید.پ
لازم به ذکر است که اگر حس می‌کنید که خودتان از پس کارهای مربوط به تعویض دیسک ترمز برنمی‌آیید و ممکن است خطری شما را تهدید کند، همه امور را به متخصصان مربوطه بسپارید. اما اگر می‌خواهید هزینه‌های مربوط به نگهداری و تعمیرات خودرویتان را کم کنید و در کنار آن مهارت های خودتان را افزایش دهید، به آموزش بیشتری نیاز دارید و باید وقت کافی را صرف این کار کنید.
ابزارهای لازم برای تعویض دیسک ترمز
- کتابچه راهنمای ماشین
- جک بالابر خودرو
- دیسک ترمز جدید (اگر نخواهید که قطعه را به تراش کار تحویل دهید)
- آچار چرخ
- دستکش مناسب
- چهار پایه
راهنمای تعویض دیسک ترمز ماشین
مرحله اول: قبل از اینکه زیر ماشین جک بزنید، با رعایت ایمنی خودتان همه پیچ‌های چرخ را شل کنید تا چرخ‌ها در هوا نچرخند که کارتان سخت و تقریبا نشدنی نشود.
مرحله دوم: وقتی ماشین را با کمک جک بالا بردید و از زمین فاصله گرفت، باید پیچها را به طور کامل باز کنید و چرخ‌ها را کاملا از ماشین جدا کنید تا به دیسک ترمز دسترسی داشته باشید.
مرحله سوم: در ادامه با کالیپر ترمز برخورد می‌کنید که باید آن را هم از سر راه بردارید. با باز کردن پیچ‌های متصل به فنر و کالیپر، می‌توانید این قطعه را از دیسک ترمز جدا کنید. در این مرحله کاملا مواظب باشید که کالیپر معلق و سرگردان نماند، آن را با کمک بست به بدنه کمک فنر وصل کنید تا مبادا به شلنگ ترمز آسیبی وارد شود.
مرحله چهارم: در این مرحله از تعویض دیسک ترمز می‌توانید دیسک را از جای خود خارج کنید. با توجه به مدل دیسک می‌توانید آن را به یکی از این دو روش آزاد کنید:
- دیسک کاملا رها باشد و تنها با فشار و کمک پیچ‌های چرخ در جای خود قرار دارد؛ در این وضعیت، پس از باز کردن چرخ و کالیپر شما به دیسک ترمز دسترسی پیدا خواهید کرد.
- یک پیچ بسیار ریز و کوچک از رها بودن دیسک جلوگیری میکند، که در این حالت به آسانی و به محض باز کردن پیج می‌توانید دیسک را خارج کنید. البته ممکن است به دلیل فرسودگی پیچ کمی سفت شده باشد که با کمک روغن میتواند این مشکل را حل کنید.
مرحله پنجم: حالا می‌توانید دیسک‌های جدید را جایگزین کنید یا همان قدیمی‌ها را به یک تراشکار بسپارید تا همه ناهمواری‌ها و شیارهای روی دیسک ترمز را برطرف کند. در نهایت، همه مراحل قبل را به طور برعکس اجرا کنید تا قطعات سرجای خود قرار بگیرند. دقت داشته باشید تا پیچها سفت باشند و خطری ایجاد نگردد.
نکات مهم تعویض دیسک ترمز
- اگر اولین بار است که اینکار را خودتان به تنهایی انجام می‌دهید، توصیه ما این است که در محله خودتان با سرعتی بسیار کم، چند کیلومتری را رانندگی کنید. در صورتی که هر مورد مشکوکی دیدید که سلامت ماشین و شما را تهدید میکند، فورا ماشین را به یک تعمیرکار متخصص بسپارید.
- در انجام همه موارد ذکر شده، به ایمنی خودتان دقت کنید، چرا که تعویض دیسک ترمز یک تعمیر جزئی و سرسری نیست و باید با حوصله و دقت آن را پیش ببرید.
- اگر قصد تراشکاری دیسک ترمز را دارید، در نظر داشته باشید که این کار نباید مکرر انجام شود، چرا که ضخامت استاندارد قطعه از بین می‌رود و مشکلات زیادی ایجاد خواهد شد.
شرایط اسکن و ماشین کاری دیسک ترمز
- ارتعاش در روتور و یا دیسک ترمز وجود داشته باشد.
- دیسک ترمز دچار زنگ زدگی شده است.
- تغییر در پدال ترمز
- اسفنجی شدن دیسک ترمز
به طور کلی و معمول، تعمیر و ماشین کاری دیسک ترمز ارزان‌تر از تعویض و جایگزینی آن خواهد بود. ممکن است توسط این اصطلاحات کمی گیج شده باشید، بنابراین فرآیند تعمیر و ماشین‌کاری دیسک ترمز را ساده‌تر عنوان خواهیم کرد.
پدال ترمز خودرو دارای یک ضخامت استاندارد صنعتی میباشد که لازم است همواره این استاندارد رعایت شود.
زمانی که دیسک‌های ترمز جدید را نصب می‌کنید، می‌توانید مشاهده کنید که آنها با حداکثر ضخامت، شبیه به لاستیک در خودروی شما قرار می‌گیرند. با گذشت زمان و استفاده از ترمزها، به تدریج ضخامت پدال ترمز کاهش می‌یابد.
ممکن است پس از مدتی نازک شدن ضخامت لنت‌های ترمز و یا از دست دادن کلی کارایی ترمز خود را تجربه کرده باشید. تعمیرکار ضخامت دیسک ترمز در خودروی شما را بررسی میکند و اگر ممکن باشد، بدون نیاز به هزینه مجدد برای تعویض دیسک ترمز، با استفاده از ماشین کاری و تعمیر آن هزینه‌های شما را کاهش خواهند داد.
دستگاه دیسک تراش درجا از دستگاه‌هایی است که تعمیرکار به کمک آن میتواند دیسک ترمز خودروی شما را تعمیر کنید.
راهکارهایی برای افزایش طول عمر لنت ترمز
عوامل زیر به افزایش عمر لنت ترمز کمک کرده و سبب تغییرات جدی در بهترین زمان تعویض لنت ترمز می‌شوند:
رانندگی ایمن: حرکات نمایشی از جمله لایی کشیدن از بین خودروها یکی از دلایل اصلی افزایش استهلاک لنت ها است که در صورت عدم انجام چنین اعمالی در رانندگی میتوان به افزایش طول عمر لنت کمک کرد.
کاهش بار خودرو: اگر خودرو شما جهت حمل بار مناسب نیست، از جابه جا کردن وسایل سنگین جدا خودداری کنیدتا مشکلی برای خودرو پیش نیاید.
کاهش ترمز ناگهانی: سعی کنید به یک باره ترمز نکرده و ترجیحا از گاز کمتر و یا نیم کلاچ برای کاهش سرعت استفاده کنید.
عدم ترمز گیری در سرعت بالا: توصیه ما این است که در مسیرهای پر ترافیک، قبل از رسیدن به محل تجمع ترافیک کم کم ترمز گرفته و کاهش سرعت تدریجی داشته باشید.
با مشاهده حتی یکی از این نشانهها سریعا نسبت به تعویض لنت ترمز خود اقدام کنید:
- سائیده شدن لنت ها تا انتها
- پدال گیری تا اخرین حد ممکن
- کاهش میزان قدرت ترمزگیری
- چرب شدن بیش از حد لنت ها
- روغنی شدن تایرها به صورت متوالی
- روشن شدن چراغ لنت ترمز در برخی خودروها
- عدم تعویض روغن در بهترین زمان تعویض روغن
- کشیده شدن خودرو به یک طرف به هنگام ترمزگیری
- اصطکاک پرچ ها روی دیسک و جیر جیر کردن لنت ها
ایست نکردن خودرو هنگام گرفتن ترمز (روغن ترمز نیز بایستی کنترل شود )